تأثیر عصاره ی گیاه (ajuga reptans (lamiaceae بر برخی از شاخص های فیزیولوژیکی و تجاری کرم ابریشم، (bombyx mori (lep: bombycidae

کرم ابریشم (bombyx mori l) یکی از موارد تحقیقاتی در مراکز علمی و پژوهشی است. پرورش کرم ابریشم علاوه بر جنبه های اقتصادی تولید نخ ابریشم دارای زمینه هایی جهت مطالعات فیزیولوژیک و اندوکرینولوژیک ( ترشحات غدد درون-ریز)، ژنتیک و غیره می باشد. تعداد زیادی از گیاهان مواد شیمیایی با فعالیتی شبیه به هورمون پوست اندازی در حشرات دارند، امکان جداسازی این مواد در سطح وسیع این امکان را فراهم می آورد تا در پاره ای از فعالیت های بیولوژیکی به کار گرفته شوند. کاربرد خارجی این ترکیبات رشد و تکامل کرم های ابریشم را تحت تأثیر قرار می دهند. از این رو در این پژوهش از عصاره ی برگ و ریزوم گیاهajuga reptans که حاوی فیتواکدایستروئید است و به طور جداگانه 4 غلظت 312/0، 625/0، 25/1، 5/2 درصدی با آب مقطر تهیه شد. آزمایش ها در دو سری انجام شد. یکسری لاروها در روز اول سن پنجم با برگ توت آغشته به عصاره تیمار شدند و سری دوم آزمایش ها در روز 4 و 5 سن پنجم انجام شد. طول دوره ی لاروی، وزن پیله، وزن قشر پیله، تعداد پیله های نامرغوب، میزان فیبروئین تار و میزان فعالیت آنزیم فنول اکسیداز در تمام آزمایش ها بررسی شد و نتایج حاصل در قالب طرح کاملاً تصادفی در نرم افزار (1997) sas تجزیه و تحلیل شد و مقایسه ی میانگین ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای توکی انجام شد. نتایج حاصل از آزمایشی که در روز چهارم سن پنجم لاروی کرم ابریشم انجام شد، نشان داد که 24 ساعت پس از تیمار کردن بیش ترین تعداد لارو رسیده مربوط به غلظت 5/2 درصد عصاره ی برگ با میانگین و خطای استاندارد 333/0±666/32 بود و از نظر آماری با هر دو شاهد تفاوت معنی دار نشان داد و 25 ساعت پس از تیمار همه ی غلظت ها با شاهد تفاوت معنی دار نشان دادند و به عبارتی تمام لاروها رسیدند، در صورتی که هنوز هیچ کدام از لاروهای شاهد نرسیده بودند. هم چنین تعداد پیله های نامرغوب برای آزمایش روز اول نشان داد که شاهد بیش ترین مقدار را نشان داد و بیش ترین تعداد پیله در این آزمایش مربوط به غلظت 3125/0 عصاره ی ریزوم بود. وزن پیله در هر دو سری آزمایش بین تیمارها و شاهد تفاوت معنی دار وجود نداشت ولی وزن قشر پیله در آزمایش روز اول در غلظت 3125/0 درصدی عصاره ی ریزوم افزایش معنی دار نشان داد و میزان فیبروئین تار در این آزمایش در پیله های حاصل از غلظت 625/0 عصاره ی برگ بیش ترین مقدار را داشت و فعالیت آنزیم فنول اکسیداز برای شاهد بیش ترین میزان را داشت. در حالی که فعالیت این آنزیم در لاروهایی که در روز 4 و 5 سن پنجم تیمار شده بودند در غلظت 625/0 بیش ترین میزان را داشت. لذا آزمایش های بیش تری جهت شناسایی گیاهان موثر و مواد موثره این گیاهان برای تجاری کردن آن ها مورد نیاز است.